دکتر احمد یکتا
برداشتن روده
برداشتن روده: گامی حیاتی برای درمان قطعی بیماریهای شدید گوارشی و بازگشت به زندگی سالم.

آشنایی با جراحی برداشتن روده . . .
درمان قطعی بیماریهای روده
با جراحی برداشتن روده (کولکتومی)، مشکل چربیهای اضافی شکم و پهلو با بیماریهای التهابی، تومورها و انسدادهای روده به صورت موضعی و به طور موثری از بین میروند.
جراحی بدون درد با کمترین ناراحتی
جراحی برداشتن روده با استفاده از تکنیکهای پیشرفته و کم تهاجمی، چربیهای اضافی را به صورت کاملاً غیرتهاجمی و با کاهش درد و زمان بازیابی، از بدن خارج میکند
بدون جای زخم قابل مشاهده
با روشهای نوین جراحی برداشتن روده (پیکرتراشی داخلی)، هیچ رد زخم یا اسکاری بر جا نخواهد ماند
هر آنچه درباره جراحی برداشتن روده باید بدانید
معرفی جراحی برداشتن روده (کولکتومی)
برداشتن روده، که از نظر پزشکی با عنوان کولکتومی (Colectomy) شناخته میشود، یک عمل جراحی است که شامل برداشتن بخشی یا تمام روده بزرگ (کولون) است. این جراحی، با وجود پیچیدگیهایش، یک راهکار حیاتی برای درمان طیف وسیعی از بیماریهای گوارشی جدی است که سلامت و کیفیت زندگی بیماران را به شدت تحت تأثیر قرار میدهند. از بیماریهای التهابی روده گرفته تا سرطان، کولکتومی میتواند به تسکین علائم، پیشگیری از عوارض و در بسیاری موارد، نجات جان بیماران کمک کند. در این مقاله، قصد داریم به بررسی کامل این جراحی، دلایل انجام آن، انواع روشها، مراحل، مراقبتهای قبل و بعد، عوارض احتمالی و نتایج آن بپردازیم تا درک جامعی از این روش درمانی مهم به دست آوریم.
کولکتومی چیست؟
کولکتومی به معنای برداشتن کامل یا بخشی از روده بزرگ (کولون) است. روده بزرگ، بخشی از دستگاه گوارش است که آب و الکترولیتها را از مواد غذایی هضم نشده جذب کرده و مواد زائد را به مدفوع تبدیل میکند. این جراحی زمانی انجام میشود که بخشی از روده بزرگ آسیب دیده، بیمار شده یا عملکرد طبیعی خود را از دست داده باشد و درمانهای دیگر مؤثر نباشند. هدف از کولکتومی، برداشتن قسمت بیمار یا آسیبدیده روده و در صورت امکان، وصل مجدد دو سر سالم روده به یکدیگر است تا عملکرد دستگاه گوارش حفظ شود. در برخی موارد، ممکن است نیاز به ایجاد یک مسیر جایگزین برای دفع مدفوع (مانند استومی) باشد.
دلایل انجام کولکتومی
کولکتومی به دلایل مختلف پزشکی انجام میشود که اغلب شامل بیماریهای جدی و مزمن روده بزرگ هستند:
- سرطان روده بزرگ (کولورکتال): این شایعترین دلیل برای انجام کولکتومی است. در این حالت، بخش حاوی تومور سرطانی و حاشیهای از بافت سالم اطراف آن برداشته میشود تا از گسترش سرطان جلوگیری شود.
- بیماریهای التهابی روده (IBD):
- کولیت اولسراتیو (Ulcerative Colitis): در موارد شدید یا مقاوم به درمان دارویی، یا زمانی که خطر سرطان روده به دلیل بیماری افزایش مییابد، ممکن است نیاز به برداشتن کل روده بزرگ باشد.
- بیماری کرون (Crohn’s Disease): در صورت درگیری شدید روده بزرگ، ایجاد فیستول، آبسه یا تنگیهای شدید که به درمان پاسخ نمیدهند.
- دیورتیکولیت شدید: التهاب یا عفونت کیسههای کوچک (دیورتیکول) در دیواره روده بزرگ که میتواند منجر به پارگی، آبسه یا خونریزی شدید شود و به درمان آنتیبیوتیکی پاسخ ندهد.
- انسداد روده بزرگ: ناشی از تومور، بافت اسکار (جای زخم) یا چرخش روده (ولولوس) که مانع عبور محتویات روده میشود.
- خونریزی شدید روده بزرگ: که به درمانهای دیگر پاسخ نمیدهد و میتواند تهدیدکننده زندگی باشد.
- پولیپهای بزرگ یا پیشسرطانی: پولیپهایی که نمیتوان آنها را با آندوسکوپی برداشت و خطر تبدیل شدن به سرطان را دارند.
- آسیب یا تروما به روده بزرگ: در اثر تصادفات یا جراحات شدید.
- فامیلیال آدنوماتوز پولیپوزیس (FAP): یک بیماری ارثی که منجر به رشد صدها یا هزاران پولیپ در روده بزرگ میشود و خطر ابتلا به سرطان روده را به شدت افزایش میدهد، به طوری که کولکتومی پیشگیرانه اغلب توصیه میشود.
انواع کولکتومی
کولکتومی انواع مختلفی دارد که بسته به محل و میزان درگیری روده بزرگ توسط بیماری تعیین میشود:
- همیکولکتومی (Hemi-colectomy):
- راست (Right Hemi-colectomy): برداشتن نیمه راست روده بزرگ (شامل سکوم، کولون صعودی و بخشی از کولون عرضی). معمولاً برای سرطانهایی که در این ناحیه قرار دارند انجام میشود.
- چپ (Left Hemi-colectomy): برداشتن نیمه چپ روده بزرگ (شامل کولون نزولی و بخشی از کولون عرضی). معمولاً برای سرطانها یا دیورتیکولیت شدید در این ناحیه.
- تغییر مسیر مدفوع: پس از برداشتن، دو سر سالم روده به یکدیگر متصل میشوند (آناستوموز) تا عملکرد طبیعی حفظ شود.
- سگمنتال کولکتومی (Segmental Colectomy):
برداشتن تنها یک بخش (سگمنت) کوچک از روده بزرگ. این روش زمانی انجام میشود که بیماری (مثلاً پولیپ بزرگ یا تومور کوچک) به یک ناحیه محدود شده باشد.
- توتال کولکتومی (Total Colectomy):
برداشتن کل روده بزرگ (از سکوم تا رکتوم). این روش معمولاً در موارد شدید کولیت اولسراتیو، بیماری کرون گسترده یا سندرمهای پولیپوزیس ارثی (مانند FAP) انجام میشود.
- تغییر مسیر مدفوع پس از توتال کولکتومی:
- ایلئوستومی (Ileostomy): در این حالت، انتهای روده باریک (ایلئوم) از طریق یک سوراخ (استوما) در دیواره شکم به بیرون آورده میشود و مدفوع در یک کیسه خارجی جمعآوری میشود. این روش میتواند موقت یا دائمی باشد.
- آناستوموز ایلئو-رکتال (Ileorectal Anastomosis – IRA): در صورتی که رکتوم سالم باشد، ایلئوم مستقیماً به رکتوم متصل میشود.
- ایلئو-آنال کیسهای (Ileal Pouch-Anal Anastomosis – IPAA یا J-pouch): در این روش، یک کیسه از انتهای روده باریک ساخته میشود که به مقعد متصل میگردد. این کیسه نقش یک مخزن را ایفا کرده و به بیمار اجازه میدهد تا مدفوع را از طریق مقعد دفع کند. این روش معمولاً طی دو یا سه مرحله انجام میشود و به زمان بیشتری برای بهبودی نیاز دارد.
- پروکتو-کولکتومی (Proctocolectomy):
برداشتن کل روده بزرگ و رکتوم. این روش اغلب برای سرطانهایی که رکتوم را نیز درگیر کردهاند یا موارد بسیار شدید کولیت اولسراتیو انجام میشود. پس از این جراحی، معمولاً نیاز به ایجاد ایلئوستومی دائمی است، مگر اینکه روش J-pouch برای بازسازی مدفوع انجام شود.
انتخاب نوع کولکتومی به عواملی مانند نوع و وسعت بیماری، سلامت عمومی بیمار و نظر جراح بستگی دارد.
مراحل انجام جراحی کولکتومی
جراحی کولکتومی یک عمل پیچیده است که معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام میشود و شامل مراحل زیر است:
- آمادگی قبل از جراحی:
- تخلیه روده (Bowel Prep): در بسیاری از موارد، از بیمار خواسته میشود تا با استفاده از محلولهای ملین قوی و رژیم غذایی مایعات شفاف، روده خود را به طور کامل تخلیه کند.
- مصرف آنتیبیوتیک: ممکن است آنتیبیوتیکهای خوراکی برای کاهش باکتریها در روده تجویز شود.
- تستهای پیش از عمل: شامل آزمایش خون، نوار قلب، عکس قفسه سینه و معاینه فیزیکی برای اطمینان از آمادگی بیمار برای جراحی.
- بیهوشی:
بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار میگیرد و در طول عمل کاملاً بیهوش خواهد بود.
- ایجاد برش (روشهای جراحی):
کولکتومی را میتوان به دو روش اصلی انجام داد:
- جراحی باز (Open Colectomy):
- یک برش بزرگ (حدود 15 تا 20 سانتیمتر) در دیواره شکم ایجاد میشود.
- جراح به طور مستقیم به روده بزرگ دسترسی پیدا میکند.
- این روش در موارد پیچیده، تومورهای بزرگ یا جراحیهای اورژانسی (مانند انسداد یا پارگی روده) ترجیح داده میشود.
- مزایا: دید مستقیم و فضای کافی برای جراح.
- معایب: برش بزرگتر، درد بیشتر پس از عمل، دوره نقاهت طولانیتر و خطر بیشتر عفونت زخم.
- جراحی لاپاروسکوپی (Laparoscopic Colectomy):
- چندین برش کوچک (حدود 0.5 تا 1.5 سانتیمتر) در دیواره شکم ایجاد میشود.
- یک لاپاروسکوپ (لوله نازک با دوربین و نور) و ابزارهای جراحی تخصصی از طریق این برشها وارد شکم میشوند.
- تصاویر داخلی شکم روی مانیتور نمایش داده میشود و جراح با تماشای آنها عمل را انجام میدهد.
- مزایا: برشهای کوچکتر، درد کمتر، دوره نقاهت کوتاهتر، کاهش خطر عفونت و اسکار کمتر.
- معایب: ممکن است برای همه بیماران یا همه موارد مناسب نباشد و نیاز به مهارت بالای جراح دارد. در برخی موارد، جراحی لاپاروسکوپی ممکن است به جراحی باز تبدیل شود.
- برداشتن بخش بیمار روده:
جراح با دقت بخش بیمار یا آسیبدیده روده بزرگ را از بافتهای اطراف آن جدا کرده و آن را برمیدارد. غدد لنفاوی مجاور نیز در صورت لزوم (به خصوص در موارد سرطان) برداشته میشوند.
- بازسازی روده یا ایجاد استومی:
پس از برداشتن بخش بیمار، جراح باید مسیر عبور مدفوع را بازسازی کند:
- آناستوموز (Anastomosis): در بیشتر موارد، دو سر سالم باقیمانده روده به یکدیگر متصل میشوند (بخیه زده یا منگنه میشوند) تا یک مسیر پیوسته برای عبور مدفوع ایجاد شود.
- استومی (Ostomy): در برخی موارد (مانند زمانی که امکان اتصال مجدد وجود ندارد یا نیاز به زمان برای بهبود روده هست)، بخشی از روده (ایلئوم برای ایلئوستومی یا کولون برای کولستومی) از طریق یک سوراخ (استوما) در دیواره شکم به بیرون آورده میشود. مدفوع در یک کیسه خارجی جمعآوری میشود. استومی میتواند موقت (برای چند ماه و سپس با عمل دیگر بسته شود) یا دائمی باشد.
- بستن برشها:
پس از اتمام مراحل جراحی، برشها با بخیه یا منگنه بسته میشوند. ممکن است یک درن (لوله تخلیه) برای جلوگیری از تجمع مایعات در محل جراحی قرار داده شود که معمولاً پس از چند روز برداشته میشود.
مراقبتهای قبل از جراحی کولکتومی
آمادگی کامل قبل از جراحی کولکتومی برای افزایش ایمنی عمل و بهبود نتایج ضروری است:
- مشاوره و ارزیابی پزشکی جامع:
- گفتگو با جراح: در مورد اهداف جراحی، روش انتخابی، خطرات و مزایا، دوره نقاهت و انتظارات پس از عمل به طور کامل صحبت کنید.
- بررسی سوابق پزشکی: جراح تمام سوابق پزشکی شما، از جمله بیماریهای مزمن (مانند دیابت، بیماری قلبی)، داروهای مصرفی (تجویزی و بدون نسخه)، مکملهای غذایی و آلرژیها را بررسی میکند.
- معاینات و آزمایشات: انجام آزمایش خون (شامل شمارش کامل سلولهای خونی، الکترولیتها، آزمایشات کلیوی و کبدی)، نوار قلب (ECG)، عکس قفسه سینه، و در صورت لزوم، سیتیاسکن یا کولونوسکوپی.
- رژیم غذایی و آمادگی روده (Bowel Preparation):
- رژیم غذایی خاص: ممکن است از چند روز قبل از جراحی، نیاز به پیروی از یک رژیم غذایی کمفیبر یا مایعات شفاف داشته باشید.
- تخلیه روده (Bowel Prep): برای کاهش خطر عفونت، روده باید قبل از جراحی کاملاً تمیز باشد. این کار معمولاً با مصرف محلولهای ملین قوی و گاهی اوقات شیاف یا انما در روز قبل از عمل انجام میشود. دستورالعملهای دقیق را از پزشک خود دریافت کنید.
- پرهیز از غذا و نوشیدنی: معمولاً از شب قبل از جراحی (حدود 8 تا 12 ساعت قبل)، باید از خوردن و آشامیدن خودداری کنید.
- قطع مصرف برخی داروها:
- داروهای رقیقکننده خون: مصرف آسپرین، وارفارین، پلاویکس، و سایر داروهای رقیقکننده خون باید با مشورت پزشک، حداقل یک هفته (یا بیشتر) قبل از جراحی قطع شود.
- مکملهای گیاهی: برخی مکملهای گیاهی (مانند سیر، زنجبیل، جینسینگ، ویتامین E) نیز میتوانند خونریزی را افزایش دهند و باید مصرف آنها متوقف شود.
- داروهای دیابت: تنظیم دوز داروهای دیابت ممکن است نیاز باشد. حتماً تمام داروهای خود را به جراح اطلاع دهید.
- پرهیز از استعمال دخانیات و الکل:
- سیگار: کشیدن سیگار میتواند روند بهبودی زخم را کند کرده، خطر عفونت را افزایش دهد و بر عملکرد ریه تأثیر بگذارد. توصیه میشود حداقل 2 تا 4 هفته قبل از جراحی سیگار را ترک کنید.
- الکل: مصرف الکل نیز باید حداقل 1 هفته قبل از جراحی متوقف شود.
- برنامهریزی برای دوران نقاهت:
- همراه: برنامهریزی کنید که یک نفر شما را به بیمارستان ببرد و پس از ترخیص به خانه بازگرداند و در چند روز اول پس از عمل به شما کمک کند.
- آمادهسازی خانه: محیط خانه را برای راحتی خود آماده کنید؛ مانند تهیه غذاهای سبک، مرتب کردن وسایل مورد نیاز در دسترس.
- آموزش استومی (در صورت لزوم):
اگر احتمال ایجاد استومی (کیسه روده) وجود دارد، پرستار استومی قبل از عمل با شما صحبت خواهد کرد و نحوه مراقبت از آن را آموزش خواهد داد.
رعایت دقیق این توصیهها، به شما کمک میکند تا جراحی کولکتومی ایمنتر و موفقتری را تجربه کنید.
دوران نقاهت و مراقبتهای پس از جراحی کولکتومی
دوران نقاهت پس از جراحی کولکتومی بسته به وسعت عمل، نوع آن (باز یا لاپاروسکوپی) و وضعیت عمومی بیمار متفاوت است، اما رعایت دقیق مراقبتها برای بهبودی کامل ضروری است:
بلافاصله پس از جراحی (بیمارستان):
- درد و کنترل آن: درد پس از عمل طبیعی است و با داروهای مسکن داخل وریدی یا خوراکی کنترل میشود. تیم پزشکی برنامه مدیریت درد را تنظیم میکند.
- کاتترها و درنها: ممکن است لولههایی برای تخلیه مایعات از محل جراحی (درن)، کاتتر ادراری (برای تخلیه ادرار) و لوله نازوگاستریک (از بینی به معده برای تخلیه محتویات معده و کاهش تهوع) داشته باشید. این لولهها به تدریج برداشته میشوند.
- تحرک اولیه: تشویق به حرکت زودهنگام (حتی نشستن و راه رفتن کوتاه) برای جلوگیری از عوارضی مانند لخته خون، بهبود عملکرد روده و کاهش خطر ذاتالریه بسیار مهم است.
- تغذیه: در ابتدا، تغذیه از طریق سرم خواهد بود. به تدریج و با شروع فعالیت روده (با شنیدن صداهای روده یا دفع گاز)، رژیم مایعات شفاف و سپس رژیم غذایی نرم آغاز میشود.
مراقبتهای پس از ترخیص از بیمارستان:
- درد: درد خفیف تا متوسط در منزل ادامه خواهد داشت که با داروهای مسکن خوراکی قابل کنترل است. از مصرف آسپرین یا ایبوپروفن بدون مشورت پزشک خودداری کنید.
- مراقبت از زخم:
- زخم را تمیز و خشک نگه دارید.
- پانسمانها را طبق دستورالعمل پزشک یا پرستار عوض کنید.
- به علائم عفونت (قرمزی، تورم، چرک، تب، بوی بد) توجه داشته باشید و در صورت مشاهده به پزشک اطلاع دهید.
- از استحمام کامل (غوطهور شدن در وان) تا زمانی که پزشک اجازه نداده است، خودداری کنید.
- فعالیت:
- از بلند کردن اجسام سنگین و فعالیتهای شدید برای 6 تا 8 هفته یا طبق دستور پزشک خودداری کنید.
- به تدریج فعالیتهای سبک روزمره خود را از سر بگیرید و پیادهروی را شروع کنید.
- از رانندگی تا زمانی که داروهای مسکن قوی مصرف میکنید یا در کنترل خودرو مشکل دارید، پرهیز کنید.
- رژیم غذایی:
- به تدریج به رژیم غذایی عادی بازگردید. ممکن است نیاز باشد در ابتدا از غذاهای کمفیبر استفاده کنید.
- مصرف آب فراوان برای جلوگیری از یبوست مهم است.
- به واکنش بدن خود به غذاهای مختلف توجه کنید و در صورت بروز نفخ، گاز یا اسهال، آن غذاها را موقتاً محدود کنید.
- مدفوع:
- تغییر در عادات روده (مانند اسهال یا یبوست) پس از کولکتومی طبیعی است و ممکن است چند هفته یا ماه طول بکشد تا روده به وضعیت جدید عادت کند.
- در صورت ایجاد استومی، آموزشهای لازم در مورد مراقبت از استوما و کیسه را به دقت رعایت کنید.
- سلامت روان: احساس خستگی، ضعف یا نوسانات خلقی پس از جراحی طبیعی است. در صورت نیاز، از خانواده و دوستان خود کمک بگیرید و یا با مشاور صحبت کنید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
- تب بالا (بیشتر از 38.5 درجه سانتیگراد)
- درد شدید که با مسکن کنترل نمیشود
- قرمزی، تورم، چرک یا بوی بد از محل زخم
- تهوع و استفراغ مداوم
- عدم دفع گاز یا مدفوع به مدت طولانی
- خونریزی از مقعد یا استوما
- تورم یا درد در پاها (نشانه لخته خون)
- تنگی نفس یا درد قفسه سینه
بهبودی کامل پس از کولکتومی میتواند چند هفته تا چند ماه طول بکشد. صبور باشید و به بدن خود زمان کافی برای بهبود دهید.
عوارض احتمالی کولکتومی
مانند هر عمل جراحی بزرگ، کولکتومی نیز با خطرات و عوارض احتمالی همراه است، هرچند بسیاری از آنها نادر یا قابل مدیریت هستند:
عوارض عمومی جراحی:
- خونریزی: در حین یا پس از جراحی.
- عفونت: در محل زخم، داخل شکم یا در ریهها (ذاتالریه).
- لخته شدن خون: در پاها (DVT) که میتواند به ریهها منتقل شود (آمبولی ریه) و خطرناک باشد.
- واکنش به بیهوشی: مشکلات تنفسی، قلبی یا واکنشهای آلرژیک.
- حمله قلبی یا سکته مغزی: در افراد با بیماریهای زمینهای.
عوارض خاص کولکتومی:
- نشت از محل آناستوموز (Anastomotic Leak): جدیترین عارضه که در آن محل اتصال دو سر روده به خوبی بهبود نمییابد و محتویات روده به داخل شکم نشت میکند. این وضعیت میتواند منجر به عفونت شدید (پریتونیت) شود و نیاز به جراحی مجدد اورژانسی دارد.
- انسداد روده: ناشی از چسبندگی (باند فیبروزی که پس از جراحی ایجاد میشود)، یا تورم در محل آناستوموز.
- آسیب به اندامهای مجاور: مانند حالب (لوله منتقلکننده ادرار از کلیه به مثانه)، مثانه یا روده کوچک.
- فتق اینسیژنال (Incisional Hernia): بیرونزدگی بافت از طریق ضعف در محل برش جراحی.
- تغییر در عادات روده: اسهال، یبوست، یا احساس فوریت در دفع مدفوع. این عارضه معمولاً موقتی است و با گذشت زمان بهبود مییابد.
- تشکیل فیستول: ایجاد یک مسیر غیرطبیعی بین روده و یک اندام دیگر یا پوست.
- مشکلات مربوط به استومی (در صورت وجود): مانند تحریک پوست اطراف استوما، تنگی استوما، یا بیرونزدگی استوما.
کاهش خطر عوارض:
- انتخاب جراح با تجربه و متخصص در جراحیهای کولورکتال.
- رعایت دقیق دستورالعملهای قبل و بعد از جراحی توسط بیمار.
- ترک سیگار و کنترل بیماریهای مزمن قبل از عمل.
- تحرک زودهنگام پس از جراحی.
- توجه به علائم هشداردهنده و مراجعه فوری به پزشک.
نتایج کولکتومی
نتایج جراحی کولکتومی بستگی به دلیل اصلی انجام عمل و وضعیت سلامت عمومی بیمار دارد، اما به طور کلی میتواند تأثیر چشمگیری بر کیفیت زندگی بیمار داشته باشد:
- درمان بیماری: در بسیاری از موارد (مانند سرطان یا دیورتیکولیت شدید)، کولکتومی میتواند بیماری اصلی را درمان کند یا به کنترل آن کمک کند.
- بهبود علائم: علائمی مانند درد، خونریزی، انسداد یا التهاب شدید که قبل از جراحی وجود داشتهاند، اغلب پس از عمل بهبود مییابند.
- بازگشت به فعالیتهای عادی: با گذشت زمان و بهبودی کامل، اکثر بیماران میتوانند به فعالیتهای روزمره، شغلی و اجتماعی خود بازگردند.
- تغییر در عادات روده: پس از کولکتومی، به ویژه اگر بخش قابل توجهی از روده بزرگ برداشته شده باشد، تغییر در عادات روده (مانند تعداد دفعات دفع، قوام مدفوع، یا نیاز به فوریت در دفع) طبیعی است. بدن به تدریج خود را با شرایط جدید تطبیق میدهد.
- زندگی با استومی (در صورت لزوم): اگر نیاز به استومی (کیسه روده) باشد، زندگی با آن نیاز به آموزش و سازگاری دارد. با مراقبت صحیح، بسیاری از افراد با استومی میتوانند زندگی فعال و پرباری داشته باشند. پیشرفت در تجهیزات استومی، زندگی را برای بیماران بسیار آسانتر کرده است.
- نظارتهای پس از عمل: بسته به دلیل جراحی (به ویژه در موارد سرطان یا بیماریهای التهابی روده)، ممکن است نیاز به نظارتهای منظم (مانند کولونوسکوپی یا آزمایش خون) برای بررسی عود بیماری یا عوارض طولانیمدت باشد.
بهبودی کامل ممکن است چند ماه طول بکشد و نیازمند صبر، پیگیری دقیق توصیههای پزشکی و حمایت روحی و جسمی است. هدف نهایی کولکتومی، بهبود کیفیت زندگی بیمار با رفع مشکل زمینهای روده بزرگ است.
همانطور که در این مقاله بررسی کردیم، کولکتومی یا جراحی برداشتن روده، یک اقدام پزشکی مهم و حیاتی است که میتواند راهگشای درمان بسیاری از بیماریهای جدی گوارشی، از جمله سرطان روده بزرگ، بیماریهای التهابی مزمن و شرایط اورژانسی باشد. این عمل، با تمام پیچیدگیها و مراحلش، به بیماران کمک میکند تا از درد و رنج بیماری رها شده و کیفیت زندگی خود را باز یابند.
پذیرش و انجام چنین جراحی بزرگی نیازمند تصمیمی آگاهانه و با مشورت کامل پزشک متخصص است. از آمادگیهای دقیق پیش از عمل گرفته تا مراقبتهای وسواسگونه در دوران نقاهت و درک عوارض احتمالی و نتایج بلندمدت، هر گام در این مسیر نیازمند توجه و همکاری بیمار است. با پیشرفتهای چشمگیر در تکنیکهای جراحی، به خصوص روشهای لاپاروسکوپی، دوره نقاهت کوتاهتر شده و بیماران سریعتر میتوانند به فعالیتهای عادی خود بازگردند.
در نهایت، هدف از هر گونه مداخله پزشکی، بازگرداندن سلامت و بهبود زندگی است. کولکتومی نیز در جایگاه خود، امید را برای بازگشت به زندگیای فعال و عاری از بیماریهای روده، به ارمغان میآورد.
در یافت مشاوره رایگان
دکتر احمد یکتا
کولکتومی به عمل جراحی برداشتن بخشی یا تمام روده بزرگ (کولون) گفته میشود. این جراحی به دلایل مختلفی انجام میگیرد، از جمله:
- سرطان روده بزرگ
- بیماریهای التهابی روده شدید (مانند کولیت اولسراتیو و بیماری کرون)
- دیورتیکولیت شدید و عارضهدار
- انسداد یا خونریزی شدید روده
- پولیپهای بزرگ یا پرخطر
دوران نقاهت بسته به وسعت جراحی (برش باز یا لاپاروسکوپی) و سلامت عمومی شما متفاوت است. معمولاً بیماران پس از چند روز تا یک هفته از بیمارستان مرخص میشوند. بهبودی کامل و بازگشت به فعالیتهای عادی ممکن است چند هفته تا چند ماه (معمولاً 6 تا 8 هفته برای بهبودی اولیه و تا 6 ماه برای بهبودی کامل داخلی) طول بکشد. تحرک زودهنگام و رعایت دقیق توصیههای پزشک به تسریع بهبودی کمک میکند.
نه همیشه. پس از برداشتن روده، جراح در صورت امکان، دو سر سالم روده را به هم متصل (آناستوموز) میکند تا مسیر طبیعی دفع مدفوع حفظ شود. اما در برخی موارد، مانند زمانی که اتصال مجدد امکانپذیر نیست یا روده نیاز به زمان برای بهبود دارد، ممکن است نیاز به ایجاد استومی (کولستومی یا ایلئوستومی) باشد. استومی میتواند موقت (برای چند ماه و سپس با عمل دیگر بسته شود) یا دائمی باشد. پزشک شما پیش از عمل، در مورد نیاز احتمالی به استومی با شما صحبت خواهد کرد.
بله. در ابتدا، رژیم غذایی شما به تدریج از مایعات شفاف به غذاهای نرم و سپس به رژیم غذایی عادی تغییر خواهد کرد. ممکن است در ابتدا، پزشک یا متخصص تغذیه توصیه کند از غذاهای کمفیبر استفاده کنید تا روده فرصت بهبود و تطبیق پیدا کند. مصرف آب فراوان و گوش دادن به واکنشهای بدن خود به غذاهای مختلف بسیار مهم است. به تدریج میتوانید غذاهای دیگر را به رژیم خود اضافه کنید.
بله، در بیشتر موارد، پس از بهبودی کامل، بیماران میتوانند به زندگی عادی و فعال خود بازگردند. اگر استومی دارید، یادگیری نحوه مدیریت آن بخش مهمی از زندگی روزمره خواهد بود، اما با وسایل و آموزشهای مناسب، میتوانید همچنان ورزش کنید، سفر بروید و از فعالیتهای اجتماعی لذت ببرید. مشاوره با پرستار استومی میتواند کمککننده باشد.