مراقبت‌های حین عمل ماموپلاستی

مراقبت‌های حین عمل ماموپلاستی

جراحی ماموپلاستی یکی از رایج‌ترین و مؤثرترین روش‌ها در حوزه زیبایی و ترمیم سینه است که معمولاً با هدف کاهش حجم سینه (ماموپلاستی کاهشی) یا بازسازی و اصلاح فرم سینه انجام می‌شود. اگرچه بخش عمده‌ای از مراحل حیاتی جراحی توسط تیم پزشکی در اتاق عمل انجام می‌گیرد، اما روند بهبودی واقعی پس از پایان عمل آغاز می‌شود، به‌ویژه از روز بعد از عمل، مسئولیت اصلی مراقبت بر عهده خود بیمار خواهد بود.

در این مقاله به‌طور جامع به اقداماتی می‌پردازیم که بیمار باید از روز بعد از عمل ماموپلاستی انجام دهد تا روند ترمیم به شکل اصولی، ایمن و بدون عارضه طی شود.

مدیریت درد و داروهای تجویزی

پس از جراحی ماموپلاستی، احساس درد، سفتی یا فشار در ناحیه قفسه سینه کاملاً طبیعی است. این درد در اغلب موارد قابل کنترل است و با داروهای مسکن که پزشک تجویز کرده کاهش می‌یابد. از روز بعد از عمل، بیمار باید:

• داروهای مسکن را طبق دوز و زمان‌بندی تعیین‌شده مصرف کند.
• از مصرف خودسرانه داروهای ضد درد یا ترکیب آن‌ها با داروهای دیگر بدون مشورت پزشک پرهیز کند.
• در صورت تجربه درد غیرمعمول، افزایش ناگهانی درد یا بروز علائم جانبی (مانند سرگیجه، حالت تهوع یا واکنش‌های آلرژیک)، بلافاصله با پزشک تماس بگیرد.

علاوه بر مسکن‌ها، ممکن است آنتی‌بیوتیک‌ها برای پیشگیری از عفونت تجویز شوند که مصرف کامل و منظم آن‌ها نیز الزامی است.

استفاده صحیح از سوتین طبی

یکی از مهم‌ترین اقدامات مراقبتی در روز بعد از ماموپلاستی، استفاده صحیح و مداوم از سوتین طبی یا فشاری است. این نوع سوتین‌ها نقش کلیدی در حفظ شکل جدید سینه، کاهش تورم، پیشگیری از تجمع مایع و بهبود سریع‌تر زخم‌ها دارند.

نکات ضروری درباره استفاده از سوتین طبی:

• باید بلافاصله پس از جراحی استفاده شده و حداقل به مدت ۴ تا ۶ هفته، روز و شب (به جز هنگام حمام) پوشیده شود.
• نباید خیلی سفت یا خیلی شل باشد؛ فشار بیش از حد ممکن است گردش خون را مختل کند و فشار کم نیز بی‌فایده است.
• از پوشیدن سوتین‌های فنردار، تنگ یا دارای درزهای زبر اجتناب شود.
• در صورت بروز حساسیت یا قرمزی در محل تماس با پوست، موضوع باید با پزشک مطرح شود.

مراقبت از زخم و پانسمان

در روز بعد از جراحی، برش‌های جراحی هنوز تازه هستند و نیاز به مراقبت دقیق دارند. زخم‌ها ممکن است با بخیه‌های قابل جذب یا غیرقابل جذب بسته شده باشند و پانسمان استریل بر روی آن‌ها قرار گرفته باشد. از این رو بیمار باید:

• از باز کردن پانسمان و لمس مستقیم زخم‌ها خودداری کند، مگر با توصیه مستقیم پزشک.
• محل برش را خشک و تمیز نگه دارد.
• در صورت خیس شدن پانسمان (مثلاً در اثر تعریق)، با مشورت پزشک آن را تعویض کند.
• ترشح اندک خونابه در روز اول تا دوم طبیعی است، اما در صورت ترشح زیاد، بوی نامطبوع یا تورم غیرمعمول، سریعاً پزشک باید مطلع شود.

در بعضی موارد ممکن است درن (لوله تخلیه مایع) در ناحیه جراحی قرار داده شود که معمولاً طی چند روز اول خارج می‌شود. در این حالت، بیمار باید نحوه تخلیه و مراقبت از درن را از پرستار آموزش ببیند و دقیقاً طبق دستور عمل کند.

حمام کردن و رعایت بهداشت شخصی

در روز اول بعد از جراحی، حمام کردن معمولاً ممنوع است. به‌طور کلی، دستورالعمل‌های مربوط به استحمام به این شکل است:

• معمولاً تا ۴۸ ساعت پس از جراحی نباید بدن را خیس کرد، مگر با اجازه پزشک.
• شست‌وشوی قسمت‌های غیرجراحی با دستمال مرطوب یا شستشوی نقطه‌ای توصیه می‌شود.
• پس از مجاز شدن حمام، باید از آب ولرم و شامپو بدن ملایم استفاده شود.
• از مالیدن مستقیم محل جراحی، استفاده از لیف زبر یا حوله پشمی خودداری شود.
• پس از حمام، باید بدن با حوله نرم به آرامی خشک شود و پانسمان جدید طبق دستور پزشک جایگزین گردد.

محدودیت در فعالیت‌های فیزیکی

از روز بعد از عمل ماموپلاستی، بیمار باید به شدت مراقب حرکات بدنی خود باشد. هر گونه فشار یا کشش در ناحیه قفسه سینه ممکن است منجر به باز شدن بخیه‌ها یا ایجاد خون‌مردگی شود.

توصیه‌های مهم:

• بالا بردن دست‌ها بالاتر از شانه در روزهای اول ممنوع است.
• از خم شدن ناگهانی یا برداشتن اجسام سنگین (بیش از ۲ کیلوگرم) باید پرهیز شود.
• استراحت در وضعیت نیمه‌نشسته یا با زاویه ۳۰ تا ۴۵ درجه برای جلوگیری از تورم بهتر است.
• بیمار باید از حرکات تند، ورزش‌های سنگین و رانندگی در هفته اول اجتناب کند.

فعالیت سبک مانند راه رفتن کوتاه در خانه برای جلوگیری از لخته شدن خون توصیه می‌شود، اما با احتیاط کامل.

تغذیه مناسب برای ترمیم بهتر

رژیم غذایی پس از جراحی تأثیر زیادی بر روند ترمیم بافت‌ها، کاهش التهاب و بهبود زخم‌ها دارد. بیمار باید:

• غذاهای سرشار از پروتئین (مانند تخم‌مرغ، گوشت سفید، لبنیات کم‌چرب، حبوبات) مصرف کند.
• از غذاهای شور، پرچرب یا فرآوری‌شده که ممکن است تورم را افزایش دهند پرهیز کند.
• مصرف میوه و سبزیجات تازه برای تأمین ویتامین C و آنتی‌اکسیدان‌ها بسیار مفید است.
• آب کافی (حداقل ۸ لیوان در روز) بنوشد تا از کم‌آبی و یبوست جلوگیری شود.

در صورت بروز حالت تهوع یا بی‌اشتهایی، بیمار باید غذا را به صورت وعده‌های کوچک و سبک مصرف کند.

توجه به تغییرات ظاهری و علائم هشداردهنده

اگرچه تغییراتی مانند کبودی، تورم و بی‌حسی موقت در ناحیه سینه در روزهای ابتدایی طبیعی هستند، اما بعضی از نشانه‌ها نیاز به پیگیری فوری دارند. بیمار باید از روز بعد از عمل به موارد زیر توجه ویژه داشته باشد:

• افزایش شدید و ناگهانی درد
• قرمزی منتشر، داغ شدن پوست یا ترشح چرک از زخم
• تب بالای ۳۸ درجه
• تجمع زیاد مایع زیر پوست (احساس برآمدگی نرم در زیر سینه)
• خونریزی از محل بخیه‌ها
• ایجاد تفاوت آشکار در فرم یا موقعیت دو سینه

در صورت مشاهده هر یک از موارد فوق، بیمار نباید منتظر بماند و باید بلافاصله با پزشک تماس بگیرد.

حمایت عاطفی و روانی

ماموپلاستی یک جراحی با ابعاد زیبایی‌شناختی و روان‌شناختی است. بیمار ممکن است در روزهای اول دچار تردید، اضطراب یا حتی احساس پشیمانی شود. از طرف دیگر، مواجهه با ورم، بخیه و تغییر موقت فرم سینه می‌تواند احساسات منفی ایجاد کند.

برای عبور بهتر از این مرحله:

• بیمار باید بداند که نتیجه نهایی جراحی معمولاً چند هفته بعد مشخص می‌شود و ظاهر اولیه موقتی است.
• گفت‌وگو با افرادی که تجربه مشابه دارند یا دریافت مشاوره روان‌شناسی می‌تواند بسیار مفید باشد.
• حمایت خانواده و اطرافیان در روزهای نخست اهمیت زیادی دارد؛ همراهی و درک آن‌ها تأثیر مثبت زیادی بر روحیه بیمار خواهد داشت.

پیروی دقیق از برنامه ویزیت‌های پیگیری

پس از جراحی، برنامه‌ای برای ویزیت‌های بعدی توسط پزشک تعیین می‌شود. اولین ویزیت معمولاً در هفته اول یا دوم پس از عمل انجام می‌شود و بررسی‌هایی نظیر:

• بررسی روند ترمیم زخم‌ها
• ارزیابی محل بخیه‌ها و درن‌ها (در صورت وجود)
• بررسی شکل‌گیری فرم نهایی سینه
• تنظیم زمان برداشتن بخیه‌ها یا تغییر پانسمان
• پاسخ به سؤالات و دغدغه‌های بیمار

بیمار باید هیچ‌کدام از این جلسات را نادیده نگیرد یا به تأخیر نیندازد، چراکه شناسایی زودهنگام مشکلات، کلید پیشگیری از عوارض جراحی است.

جمع‌بندی نهایی

ماموپلاستی جراحی‌ای است که علاوه بر جنبه‌های زیبایی، با بهبود کیفیت زندگی بسیاری از بیماران همراه است. با این حال، برای رسیدن به نتایج مطلوب، مراقبت‌های دقیق از روز بعد از عمل الزامی است و موفقیت نهایی تا حد زیادی به مسئولیت‌پذیری خود بیمار بستگی دارد.

رعایت دستورات دارویی، مراقبت از زخم، استفاده مداوم از سوتین طبی، تغذیه صحیح، اجتناب از فعالیت‌های سنگین و آگاهی نسبت به علائم هشداردهنده، همگی در کاهش عوارض، سرعت بخشیدن به بهبودی و رسیدن به فرم نهایی دلخواه نقش اساسی دارند.

پذیرفتن صبوری در مسیر ترمیم و همکاری نزدیک با پزشک، مهم‌ترین گام برای موفقیت در این مسیر است.