برداشتن توده چربی سر و دست و کل نواحی بدن

توده‌های چربی، که در اصطلاح پزشکی لیپوم (Lipoma) نامیده می‌شوند، برآمدگی‌های نرم و قابل حرکتی هستند که از تجمع سلول‌های چربی در زیر پوست به وجود می‌آیند. این توده‌ها اغلب بی‌خطر بوده و معمولاً بدون درد هستند، اما گاهی اوقات به دلیل اندازه، محل قرارگیری یا فشار بر اعصاب، می‌توانند باعث ناراحتی یا نگرانی‌های زیبایی شوند. اگرچه لیپوم‌ها می‌توانند در هر نقطه از بدن ظاهر شوند، اما نواحی مانند سر، گردن، شانه‌ها، پشت و اندام‌ها از جمله دست‌ها، محل‌های شایع‌تری برای بروز آن‌ها هستند.

در این مقاله، به بررسی جامع لیپوم‌ها، از تشخیص و علت بروز تا روش‌های مختلف برداشتن آن‌ها، از جمله جراحی و گزینه‌های غیرجراحی خواهیم پرداخت. هدف ما ارائه اطلاعات دقیق و به‌روز برای عموم و متخصصان است تا با درک صحیح این عارضه‌، بهترین تصمیم‌گیری درمانی صورت گیرد.

لیپوم چیست و چرا ایجاد می‌شود؟

لیپوم یک تومور خوش‌خیم و غیرسرطانی از بافت چربی است. این توده‌ها معمولاً آهسته رشد می‌کنند و اندازه‌های متفاوتی دارند، از یک نخود کوچک تا توده‌های بزرگ‌تر از 6 سانتی‌متر. ساختار لیپوم شامل یک کپسول فیبروز نازک است که سلول‌های چربی بالغ را در بر می‌گیرد.

دلیل دقیق ایجاد لیپوم‌ها به طور کامل مشخص نیست، اما عوامل ژنتیکی نقش مهمی در بروز آن‌ها دارند. در برخی خانواده‌ها، تمایل به ایجاد لیپوم‌های متعدد (لیپوماتوز خانوادگی متعدد) مشاهده می‌شود. سایر عوامل احتمالی که ممکن است در بروز لیپوم نقش داشته باشند عبارتند از:

• ضربه یا آسیب به ناحیه: برخی مطالعات نشان داده‌اند که لیپوم‌ها ممکن است در پاسخ به ضربه‌های مکرر به یک ناحیه خاص از بدن ایجاد شوند، هرچند این ارتباط به طور کامل اثبات نشده است.
• بیماری‌های خاص: برخی سندرم‌های نادر مانند سندرم گاردنر (Gardner’s syndrome) و سندرم مادلونگ (Madelung’s disease) با افزایش شیوع لیپوم‌ها مرتبط هستند.
• چاقی: اگرچه لیپوم از سلول‌های چربی تشکیل شده است، اما ارتباط مستقیمی بین چاقی و افزایش تعداد یا اندازه لیپوم‌ها وجود ندارد. لیپوم‌ها حتی در افراد لاغر نیز دیده می‌شوند.

انواع لیپوم‌ها

اگرچه اکثر لیپوم‌ها از نوع “کلاسیک” هستند، اما انواع دیگری نیز وجود دارند که بر اساس بافت‌شناسی و ویژگی‌های خاص خود دسته‌بندی می‌شوند:

• لیپوم معمولی (Conventional Lipoma): شایع‌ترین نوع، متشکل از سلول‌های چربی بالغ.
• آنژیولیپوم (Angiolipoma): حاوی رگ‌های خونی علاوه بر سلول‌های چربی، که ممکن است دردناک باشد.
• فیبرولیپوم (Fibrolipoma): حاوی بافت همبند (فیبروز) و سلول‌های چربی.
• میلومیلوما (Myelolipoma): حاوی بافت چربی و سلول‌های خونساز (مغز استخوان)، که عمدتاً در غده آدرنال دیده می‌شود.
• اسپیندل سل لیپوم (Spindle Cell Lipoma): حاوی سلول‌های چربی کشیده و دوکی شکل.
• پلئومورفیک لیپوم (Pleomorphic Lipoma): حاوی سلول‌های چربی با اندازه‌ها و اشکال مختلف.

تشخیص لیپوم

تشخیص لیپوم معمولاً بر اساس معاینه فیزیکی و لمس توده توسط پزشک صورت می‌گیرد. لیپوم‌ها معمولاً نرم، قابل حرکت، و بدون درد هستند. در برخی موارد، برای تأیید تشخیص و رد سایر توده‌ها، پزشک ممکن است آزمایشات تکمیلی را توصیه کند:

• سونوگرافی (Ultrasound): یک روش غیرتهاجمی که می‌تواند ماهیت چربی توده را نشان دهد و آن را از کیست‌ها یا توده‌های سفت‌تر متمایز کند.
• ام‌آر‌آی (MRI) یا سی‌تی اسکن (CT Scan): در مواردی که توده بزرگ است، عمقی قرار دارد، یا تشخیص آن مشکوک است، این تصویربرداری‌ها می‌توانند اطلاعات دقیق‌تری در مورد اندازه، محل و ارتباط توده با ساختارهای اطراف ارائه دهند.
• بیوپسی (Biopsy): در موارد بسیار نادر که احتمال بدخیمی (سرطانی بودن) مطرح باشد، نمونه‌برداری از توده و بررسی میکروسکوپی آن (بیوپسی) انجام می‌شود. با این حال، لیپوسارکوم (تومور سرطانی بافت چربی) بسیار نادر است و معمولاً لیپوم‌ها بی‌خطرند.

برداشتن توده چربی: روش‌های درمانی

اکثر لیپوم‌ها نیازی به درمان ندارند، مگر اینکه:

• باعث درد یا ناراحتی شوند: به دلیل فشار بر اعصاب یا رشد در نواحی خاص.
• اندازه آنها به سرعت رشد کند: هرچند لیپوم‌ها آهسته رشد می‌کنند، اما رشد سریع نیاز به بررسی دارد.
• نگرانی‌های زیبایی: به خصوص در نواحی قابل مشاهده مانند سر، صورت یا دست‌ها.
• تشخیص قطعی مورد نیاز باشد: برای رد سایر توده‌ها.

روش‌های اصلی برای برداشتن توده چربی عبارتند از:

جراحی برداشتن لیپوم (Excisional Biopsy)

جراحی، شایع‌ترین و مؤثرترین روش برای برداشتن کامل لیپوم است. این روش معمولاً به صورت سرپایی و تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود، مگر اینکه لیپوم بسیار بزرگ یا عمیق باشد که در این صورت ممکن است به بی‌حسی عمومی نیاز باشد.

مراحل جراحی:

1. بی‌حسی: ناحیه اطراف لیپوم با تزریق داروی بی‌حسی موضعی بی‌حس می‌شود.
2. برش: یک برش کوچک بر روی پوست، معمولاً به موازات خطوط طبیعی پوست برای به حداقل رساندن جای زخم، ایجاد می‌شود.
3. برداشتن توده: جراح به دقت توده چربی را از بافت‌های اطراف جدا کرده و آن را به طور کامل خارج می‌کند. از آنجایی که لیپوم‌ها دارای کپسول هستند، معمولاً به راحتی از بافت‌های اطراف جدا می‌شوند.
4. بستن برش: پس از برداشتن کامل توده، برش با بخیه بسته می‌شود. در برخی موارد، ممکن است برای جلوگیری از تجمع مایعات، یک درن کوچک نیز قرار داده شود که معمولاً پس از چند روز برداشته می‌شود.

مزایای جراحی:

• برداشت کامل: این روش اطمینان می‌دهد که تمام توده چربی برداشته شده و احتمال عود آن به حداقل می‌رسد.
• امکان بررسی پاتولوژیک: توده برداشته شده برای بررسی میکروسکوپی به آزمایشگاه پاتولوژی فرستاده می‌شود تا ماهیت خوش‌خیم آن تأیید شود.

مراقبت‌های پس از جراحی:

• ممکن است تورم، کبودی یا درد خفیف در محل جراحی وجود داشته باشد که با داروهای مسکن قابل کنترل است.
• پانسمان باید طبق دستور پزشک تعویض شود.
• بخیه‌ها معمولاً 7 تا 14 روز پس از جراحی کشیده می‌شوند.
• فعالیت‌های سنگین باید برای مدتی محدود شوند تا به بهبودی کامل کمک شود.

روش‌های غیرجراحی (گزینه‌های کمتر رایج یا مکمل)

در برخی موارد، به خصوص برای لیپوم‌های کوچک‌تر یا زمانی که بیمار تمایلی به جراحی ندارد، ممکن است روش‌های غیرجراحی زیر مطرح شوند، هرچند این روش‌ها معمولاً به اندازه جراحی مؤثر نیستند و احتمال عود لیپوم بیشتر است:

• لیپوساکشن (Liposuction): در این روش، یک سوزن نازک وارد توده شده و چربی با مکش خارج می‌شود. لیپوساکشن ممکن است برای لیپوم‌های بزرگ‌تر یا لیپوم‌هایی که در نواحی با اهمیت زیبایی‌شناختی قرار دارند، استفاده شود. با این حال، این روش ممکن است تمام سلول‌های چربی را خارج نکند و احتمال عود وجود دارد.
• تزریق استروئید (Steroid Injections): تزریق داروهای استروئیدی به داخل لیپوم می‌تواند به کوچک شدن آن کمک کند، اما معمولاً آن را به طور کامل از بین نمی‌برد. این روش بیشتر برای کاهش اندازه لیپوم‌هایی استفاده می‌شود که جراحی برای آن‌ها دشوار است یا بیمار ترجیح می‌دهد از جراحی اجتناب کند.
• لیزردرمانی: در موارد خاص و برای لیپوم‌های سطحی و کوچک، لیزردرمانی نیز ممکن است مطرح شود، اما هنوز به عنوان یک روش استاندارد و رایج برای برداشتن لیپوم‌های بزرگ‌تر مطرح نیست.

برداشتن توده چربی در نواحی خاص بدن

لیپوم‌ها می‌توانند در هر نقطه از بدن ایجاد شوند، اما برخی نواحی به دلیل حساسیت‌های خاص، نیاز به ملاحظات ویژه‌ای در هنگام برداشتن دارند:

توده چربی در سر و گردن

لیپوم‌های سر و گردن، به ویژه آن‌هایی که در ناحیه پوست سر (Scalp) قرار دارند، ممکن است به دلیل محل قرارگیری و نگرانی‌های زیبایی مورد توجه قرار گیرند. جراحی برای برداشتن این لیپوم‌ها معمولاً با دقت فراوان و با در نظر گرفتن حفظ فولیکول‌های مو و به حداقل رساندن جای زخم انجام می‌شود. در برخی موارد، برای لیپوم‌های بزرگ در این نواحی، ممکن است نیاز به بررسی‌های تصویربرداری دقیق‌تر قبل از جراحی باشد تا از عدم درگیری ساختارهای حیاتی مانند اعصاب یا رگ‌های خونی اطمینان حاصل شود.

توده چربی در دست و پا

لیپوم‌های روی دست‌ها، بازوها، پاها یا ران‌ها شایع هستند. در دست‌ها، لیپوم‌ها ممکن است در زیر پوست یا حتی در عمق بیشتری، بین عضلات، قرار گیرند. در صورتی که لیپوم باعث فشار بر اعصاب یا محدودیت حرکت شود، برداشتن آن توصیه می‌شود. جراحی در این نواحی نیز باید با دقت انجام شود تا از آسیب به اعصاب و رگ‌های خونی که در اندام‌ها فراوان هستند، جلوگیری شود.

توده چربی در سایر نواحی بدن (پشت، سینه، شکم و…)

پشت، شانه‌ها، سینه و شکم از شایع‌ترین نواحی برای بروز لیپوم‌های متعدد هستند. در این نواحی، لیپوم‌ها معمولاً کمتر باعث مشکل می‌شوند، مگر اینکه به اندازه بزرگی برسند یا در نواحی تحت فشار لباس یا کمربند قرار گیرند. برداشتن آن‌ها در این نواحی معمولاً ساده‌تر است و خطر کمتری دارد.

هزینه‌های برداشتن توده چربی

هزینه برداشتن توده چربی (لیپوم) بسته به عوامل مختلفی متغیر است. این عوامل شامل:

• اندازه و تعداد لیپوم‌ها: برداشتن لیپوم‌های بزرگ‌تر یا متعدد معمولاً هزینه بیشتری دارد.
• محل قرارگیری لیپوم: لیپوم‌هایی که در نواحی حساس‌تر مانند صورت یا دست‌ها قرار دارند و نیاز به دقت جراحی بیشتری دارند، ممکن است هزینه بالاتری داشته باشند.
• نوع روش درمانی: جراحی معمولاً گران‌تر از روش‌های غیرجراحی (مانند تزریق استروئید) است.
• نوع بی‌حسی: بی‌حسی موضعی هزینه کمتری نسبت به بی‌حسی عمومی دارد.
• مرکز درمانی: هزینه در بیمارستان‌ها، کلینیک‌های خصوصی و مطب‌های جراحی ممکن است متفاوت باشد.
• پوشش بیمه: در بسیاری از موارد، اگر برداشتن لیپوم از نظر پزشکی ضروری باشد (مثلاً به دلیل درد یا رشد سریع)، بیمه‌های درمانی بخشی یا تمام هزینه‌ها را پوشش می‌دهند. اما اگر دلیل برداشتن صرفاً زیبایی باشد، معمولاً تحت پوشش بیمه قرار نمی‌گیرد.

برای اطلاع دقیق از هزینه‌ها، توصیه می‌شود با پزشک یا کلینیک مورد نظر مشورت کنید.

کلام آخر

لیپوم‌ها توده‌های چربی خوش‌خیمی هستند که معمولاً بی‌خطرند، اما ممکن است به دلایل مختلفی نیاز به برداشتن داشته باشند. جراحی، مؤثرترین و رایج‌ترین روش برای درمان قطعی لیپوم است و با حداقل عوارض جانبی همراه است. در صورت مشاهده هرگونه توده غیرعادی در بدن، به خصوص اگر با درد، رشد سریع یا تغییر در ظاهر همراه باشد، حتماً با یک پزشک متخصص جراحی عمومی مشورت کنید. تشخیص به موقع و انتخاب روش درمانی مناسب می‌تواند به حفظ سلامت و آرامش شما کمک کند.

برای مشاوره و بررسی توده چربی خود، همین امروز با ما تماس بگیرید و وقت ملاقات خود را رزرو کنید.